گردشگری ایران / تپه هگمتانه همدان
تپه باستانی هگمتانه در مرکز شهر همدان واقع است و از مکانهای دیدنی و تاریخی همدان بشمار می رود. بسیاری از باستان شناسان “تپه هگمتانه” را وسیع ترین تپه باستانی ایران دانسته و آن را بقایای ابنیه کاسی، مادی، هخامنشی و بعد از آن می دانند.
به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی ایسکانیوز، همدان را پایتخت تاریخ و تمدن ایران نامیده اند. تپه باستانی هگمتانه در مرکز شهر همدان واقع است و از مکانهای دیدنی و تاریخی همدان بشمار می رود. بسیاری از باستان شناسان تپه هگمتانه را وسیع ترین تپه باستانی ایران دانسته و آن را بقایای ابنیه کاسی، مادی، هخامنشی و بعد از آن می دانند. مساحت تپه هگمتانه حدود 30 هکتار است، که با در نظر گرفتن بخش هایی که جزو محدوده تپه باستانی بوده، ولی اینک ساختمانهای مسکونی بر روی آن ساخته شده، به بیش از 40 هکتار نیز می رسد.این تپه بیضی شکل، در داخل محدوده شهر فعلی همدان در دو سوی خیابان اکباتان (آیباتان) واقع شده است.نام هگمتانه به معنی محل تجمع بوده و در منابع باستانی به صورت هگمتانه، اکباتان، امدانه و همدان ثبت شده که این سایت باستانی در سال 1310 به شماره 28 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تاریخچه ی شهر تاریخی هگمتانه
هگمتانه شهری تاریخی در مرکز شهر همدان با قدمتی بیش از ۳۰۰۰ سال است و از آثار گران بهای ایران باستان به حساب می آید. باستان شناسان توانسته اند در آن کاخ ها، عمارت ها و آثار تاریخی دیگری مربوط به دوران حکومت مادها و همچنین هخامنشیان را کشف کنند. این شهر تاریخی در لیست آثار ملی ایران قرار دارد و از آنجایی که بر روی تپه ای گسترده قرار گرفته، به تپه هگمتانه مشهور است. برای آشنایی بیشتر با این تپه در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
با توجه به آثار به جای مانده از ایران کهن، به نظر می رسد شهر هگمتانه توسط اقوام آریایی ماد در قرن 17 قبل از میلاد تاسیس شده و به عنوان پایتخت اولین امپراتوران و پادشاهان ایرانی مورد استفاده قرار گرفته است. همانگونه که پیش تر بیان شد، حدود 10 هکتار از وسعت شهر باستانی هگمتانه، در تملک شخصی قرار داشت که خوشبختانه در سال های 1347 و 1348 هجری شمسی پروژه ی خریداری و دراختیار گرفتن این اراضی شروع و مجددا به بخش هگمتانه ی ایران کهن، بازگردانده شد.
همچنین کاوش ها و بررسی های صورت گرفته در این مکان مهم و ارزشمند تاریخی نیز از سال 1362 آغاز شده و طبق اظهار نظر مسئولان امر، این عملیات تا به امروز ادامه دارد. گفته می شود با چندین مورد کاوش و تحقیقاتی که توسط مسئولان و باستان شناسان خبره و متعهد در این مجموعه ی عظیم صورت پذیرفته است، این شهر باستانی و وسیع کشف شده است. نظرات متعددی در مورد این شهر تاریخی و ارزشمند ایران کهن، از سوی باستان شناسان، شرق شناسان غربی و معماران و ایران شناسان داخلی و خارجی وجود دارد که هر کدام در نوع خود شنیدنی و قابل توجه خواهد بود. براساس نقل قول های تاریخی و بررسی های ابتدایی صورت گرفته توسط کارشناسان تاریخی و باستان شناسان بر این مکان، هگمتانه، مکانی باستانی و متشکل از کاخ ها، عمارات و آثار برجای مانده از حکومت مادها و هخامنشیان در نظر گرفته شد. طبق موقعیت مکانی و استراتژیک شهر تاریخی هگمتانه، برخی از باستان شناسان احتمال می دهند که این شهرتاریخی حدودا هزار سال پیش از میلاد مسیح مورد اشغال قرار گرفته است.
البته شواهد تاریخی معتبری در اثبات این احتمال وجود ندارد. هردوت (نخستین تاریخ نگار یونانی زبان در 425-485 پیش از میلاد مسیح (ع) زندگی کرده و آثارش تا امروز موجود است. وی به پدر تاریخ نیز مشهور است) معتقد است که مادها هشتصدسال پیش از میلاد حضرت مسیح (ع) این مکان را به عنوان پایخت خود از جانت دیاکو انتخاب کرده و مورد استفاده قرار دادند. طبق توصیفات وی، طراحان و سازندگان این شهر تاریخی، مجموعه ی شاهانه را که شامل قصر، خزانه داری و اقامت گاه نظامی است، روی تپه ای ساخته و با ایجاد هفت دیوار متحدالمرکزی که هردیوار بخش درونی آن از دیوار بخش بیرونی، مرتفع تر در نظرگرفته شده است، مجموعه ی ذکر شده را احداث کردند. برخی دیگر از کارشناسان و باستان شناسان معتقدند که ایجاد شهر هگمتانه به دستور جمشید پادشاه یا سمیرامیس افسانه ای صورت پذیرفته است. برخی دیگر از کارشناسان دستور ساخت و احداث این شهر باشکوه را از سوی سومین پادشاه سلسله ی ماد، فرورتیش می دانند.
طبق اطلاعات موجود در دانشنامه ی ایرانیکا، سلسله ی ماد، 708 سال قبل از میلاد مسیح توسط دیاکو تاسیس و هگمتانه نیز به عنوان مرکز یا پایتخت آن انتخاب شد. از نکات جالب و قابل توجهی که می توان در مورد شهر هگمتانه بیان کرد، نام این شهر است که در سنگ نوشته ای برجای مانده از بیستون (این سنگ نوشته متعلق به داریوش اول معرفی شده است)، به هَمگمَتانَ به زبان فارسی باستان، آک-مَ-دَ-نَ به زبان ایلامی و آ-گَ-مَ-تَ-نُ به زبان اکدی، حک شده است.
در زبان های دیگر نیز برای شهر باستانی همدان نام هایی مختلف برگزیده شده است که می توان به اِکباتانا، اِگباتانا در زبان یونانی، اکباتانا، اکباتانیس پارتیوروم در زبان لاتین، آحمِتَ در زبان آرامی، آحمَتَن، هَمَتَن، اِکبَتَن در زبان ارمنی و هَمَدان در زبان فارسی میانه اشاره کرد. مفسران براین عقیده اند که این واژه به معنای محل گرد آمدن است که از کلمه ی هَنگمَتَ بدست آمده است.
تپه هگمتانه کجاست؟
این تپه در مرکز شهر تاریخی همدان و در خیابان اکباتان قرار دارد. تپه هگمتانه با مساحت ۳۰ هکتار یکی از بزرگ ترین تپه های باستانی ایران است و با احتساب زمین هایی که اکنون مسکونی شده اند، وسعتش به بیش از ۴۰ هکتار می رسد.
تپه هگمتانه مربوط به کدام دوران است؟
شهر هگمتانه را مادها در قرن ۱۷ قبل از میلاد به عنوان پایتخت اولین پادشاهان ایرانی ساخته اند. حدود ۱۰ هکتار از این شهر تاریخی جزء اموال شخصی مردم قرار داشت، که طی سال های ۱۳۴۷ و ۱۳۴۸ از آن ها خریداری و به هگمتانه بازگردانده شد. این شهر تاریخی از سال ۱۳۶۲ تا به امروز محل انجام تحقیقات فراوانی بوده است. نتایج تحقیقات ابتدایی باستان شناسان نشان دهنده، این بود، که اینجا مکانی باستانی شامل کاخ ها و عمارت ها و متعلق به حکومت مادها و هخامنشیان بوده است.
Short Link: