نقشه راه لازمه شکوفایی گردشگری روستایی در گلستان
روستاهای گلستان با ویژگی‌های منحصربفرد فرهنگی، تاریخی و طبیعی بهترین فرصت برای توسعه صنعت گردشگری و افزایش اشتغالزایی و توسعه اقتصادی است که تحقق آن نیازمند برنامه‌ریزی، سرمایه‌گذاری و نقشه راه اصولی است.
به گزارش ایرنا، گسترش زندگی شهرنشینی علاوه بر پیامدهای مثبتی نظیر افزایش طول عمر، افزایش رفاه عمومی و افزایش سواد، تبعات منفی هم برای جوامع بشری به همراه داشته است که از جمله این چالش ها می توان به معضل های محیطی، اجتماعی و زیستی انسان از قبیل خشونت محیط، کاهش تعامل های اجتماعی و انزوا اشاره کرد.
در این میان روستاها به عنوان مکان هایی با ویژگی های زیست محیطی و اجتماعی ویژه می تواند به عنوان میزبان شهروندان خسته از زندگی شهری بوده و علاوه بر کاهش پیامد منفی زندگی ماشینی به توسعه پایدار مناطق منجر شود.
حضور در روستا و استفاده از ظرفیت های گردشگری روستاها نقش بسزایی در افزایش نشاط اجتماعی و رونق اقتصادی دارد که گلستان با داشتن بیش از هزار روستا با بافت های گوناگون فرهنگی اجتماعی تاریخی می تواند پیشقراول گردشگری روستایی در کشور باشد.
براساس آخرین سرشماری رسمی کشور در سال ۹۵، بیش از ۸۷۱ هزار نفر از گلستانی ها که رقمی معادل ۴۶ و ۶ دهم درصد از جمعیت را تشکیل می دهند در روستاها سکونت دارند.
در هفت شهرستان از ۱۴ شهرستان استان، روستاییان بیش از ۵۰ درصد جمعیت شهرستان را تشکیل می دهند، به عنوان نمونه در مراوه تپه ۸۴ و ۲۲ دهم درصد جمعیت، در آق قلا ۶۸ و سه دهم درصد، در کلاله ۶۴ و ۲ دهم درصد و در گالیکش ۶۳ درصد جمعیت در روستاها سکونت دارند.
نقشه راه لازمه شکوفایی گردشگری روستایی در گلستان
روستاهای گلستان در بخش برخورداری از جاذبه های طبیعی و تاریخی در حوزه گردشگری سرشار از فرصت های مستعد هستند و به جهت اسکان بیش از ۱۵ قومیت ایرانی در استان از جاذبه های فرهنگی و صنایع دستی متعددی برای جذب گردشگر برخوردارند.
وجود سنت ها، آداب و رسوم، باورهای دینی مختلف در کنار آثار تاریخی – فرهنگی نظیر کاروانسراها، آب انبارها، بادگیرها، عمارت های تاریخی و همچنین آثار مذهبی روستا مانند بُقاع متبرکه، امامزاده ها، مساجد، کلیساها، سبب شده تا روستاهای گلستان به عنوان مقصد گردشگری پرطرفدار معرفی شوند.
گردشگری روستایی با سابقه بیش از یک قرن به همه فعالیت ها و خدماتی اطلاق می شود که دولت ها، مردم و کشاورزان برای تفریح و استراحت گردشگران و جذب آنها در نواحی روستایی ارائه می کنند، این گونه گردشگری شامل گردشگری کشاورزی، گردشگری مزرعه، گردشگری طبیعت، گردشگری فرهنگی و اکوتوریسم است.
جاذبه های گردشگری روستایی گلستان از دیگر استانها بیشتر است
استاد رشته توریسم و گردشگری دانشگاه های گلستان سطح جاذبه های گردشگری روستاهای این استان را بالاتر از روستاهای همتراز در دیگر استان ها دانست و به خبرنگار ایرنا گفت: جاذبه های روستاهای استان در سه محور و پراکنش جغرافیایی مختلف تقسیم بندی می شوند.
مهدی سقایی اظهارداشت : روستاهای دشتی و شمالی استان واقع در محدوده ترکمن صحرا، رودخانه اترک ، خلیج گرگان به سبب بافت جمعیتی و مشاغل خاص به عنوان روستاهای با جاذبه فرهنگی محسوب می شوند.
وی ادامه داد: رواج برخی مشاغل مانند صیادی و ماهیگیری این روستاها را به عنوان مقصد گردشگری تبدیل می کند که به عنوان نمونه می توان به روستاهای واقع در بخش جعفربای غربی در شمال گلستان اشاره کرد.
این استاد دانشگاه یادآور شد : روستاهای کوهپایه ای استان هم به سبب برخورداری از جاذبه های طبیعی، چشم اندازهای منحصر بفرد و برخورداری از جنبه های اکوتوریسمی در حوزه گردشگری طبیعی بسیار مستعد محسوب می شوند که در این بخش می توان به به روستاهای واقع در دهنه محمد آباد ، زرین گل روستاهای زاو و چهل چای اشاره کرد.
سقایی در خصوص ویژگی های روستاهای واقع در میان بند و یا همجوار با جنگل های استان اشاره و اضافه کرد : برخی از روستاهای استان به ویژه در منطقه بندرگز و کردکوی به سبب برخورداری از قابلیت های بکر کشاورزی توان گردشگری کشاورزی و اگروتوریسم (گردشگری کشاورزی)را در خود جای داده اند.
این استاد دانشگاه گلستان بیان کرد : برخی از روستاهای واقع در این حوزه جغرافیایی مانند روستای تاریخی تمیشه کردکوی ، از جاذبه های گردشگری تاریخی مطلوبی برخوردار هستند.
افزایش روستاهای هدف گردشگری به ۳۹ روستا
به گفته وی با وجود تلاش های گسترده صورت گرفته اما یک معضل بزرگ در گردشگری روستایی به چشم می خورد.
سقایی گفت : بر اساس رویکردهای کشوری تعداد روستاهای گردشگری گلستان به چهار روستا محدود است اما با تغییر و اصلاح رویه های ملی با استناد به ویژگی های منطقه ای و استانی، تعداد روستاهای هدف گردشگری به ۳۹ روستا در استان افزایش یافت.
نقشه راه لازمه شکوفایی گردشگری روستایی در گلستان
سقایی گفت : متاسفانه در برخی مواقع کمیت گرایی فدای کیفیت شد و بجای آنکه قابلیت ها و زیر ساخت های گردشگری را بر اساس ظرفیت های هر روستا و الویت های ترسیمی توسعه دهیم به شکل فراگیر به دنبال رونق گردشگری در روستاهای متعددی رفتیم.
ناکافی بودن اعتبارات
وی خاطرنشان کرد : در این حالت به سبب ناکافی بودن اعتبارات دولتی چشم انداز ترسیمی در حوزه گردشگری در روستاهای هدف کامل نشد و به جای آنکه چند روستای هدف گردشگری به زیر ساخت های مطلوب گردشگری روستایی دست یابند تعداد زیادی روستا به حداقل زیر ساخت ها رسیدند.
این کارشناس صنعت گردشگری تصریح کرد: گلستان از محدود استان هایی است که طرح آمایش گردشگری در آن به اتمام رسیده است و ۱۴۳ جاذبه استان مطالعه قرار گرفته است و هر یک از مناطق بر اساس ظرفیت های خود در الویت ها و سطوح مخصوصی طبقه بندی شدند.
سقایی تصریح کرد: صرف ایجاد زیر ساخت ها در روستاها به گردشگری منجر نمی شود، برای تحقق صنعت گردشگری در روستا باید محصول گرشگری خلق شود و عایدی برای روستانشینان ایجاد شود.
نیازمند ایجاد شبکه گردشگری هستیم
وی با اشاره به فعالیت برخی نهادهای غیر تخصصی در حوزه گردشگری روستایی در استان اظهارداشت : برای تحقق گردشگری نیازمند شکل گیری شبکه گردشگری هستیم یعنی باید تعدادی روستای همجوار در تعامل با مناطق شهری یک قطب گرشگری را شکل دهند و با ارایه یک محصول گردشگری صنعت گردشگری را محقق کنند.
مدیرکل امور روستایی و شوراهای استانداری گلستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: تنوع جغرافیایی و اقلیمی موجود در گلستان سبب شده تا چشم اندازها و جاذبه های روستاهای استان از طیف گسترده تری نسبت به سایر استان ها برخوردار باشد.
علی نصیبی گفت : مساحت به نسبت محدود گلستان فرصت بی نظیری در اختیار گردشگران قرار داده تا برای حضور در اقلیم های مختلف و تفرجگاه هایی مانند جنگل بیابان و کویر به صرف وقت زیادی نیاز نداشته باشند.
وی به حضور اقوام مختلف در گلستان اشاره و اضافه کرد: آداب و رسوم و سنن مختلف این قومیت ها بستری مناسب برای برگزاری جشنواره های فرهنگی هنری را مهیا ساخته است که در سطح کلان گامی موثر در رونق فعالیت های حوزه گردشگری است.
نصیبی یادآور شد : طی سالیان اخیر با پیش بینی تسهیلات ارزان قیمت و ورود جوانان علاقه مند به گردشگری ۱۵۰ واحد بومگردی در گلستان تاسیس شد و دهیاران با شرکت در دوره های آموزشی به مبانی گردشگری آشنا شدند.
نقشه راه لازمه شکوفایی گردشگری روستایی در گلستان
وی گفت : بر اساس آمارهایی که نهادهای مختلف احصا کرده اند حدود ۶۰ روستا مهاجرت معکوس دارند و جمعیت آنها در حال افزایش است که یکی از عوامل موثر در این بخش به تقویت فعایت های گردشگری به ویژه در روستاهای کوهستانی مربوط است.
وی ادامه داد : روستاهایی مانند ساسنگ و سیاه روبار از جمله مناطقی بودند که در حال تبدیل شدن به روستایی متروک بودند که دوباره پویایی و رونق در آنها احساس می شود.
نصیبی اظهارداشت: با ورود گردشگران منابع درآمدی ثابتی برای مردم ایجاد شد و مهمترین دغدغه آنها یعنی اشتغال برطرف می شود.
وی افزود: ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺕ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ مانند ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎﻱ ﻏﻴﺮ ﺯﺭﺍﻋﻲ، ﺍﮐﻮﺗﻮﺭﻳﺴﻢ، ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻲ، فعالیت ﻫﺎی ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺍﺯ ﻣﺰﺭﻋﻪ، به ﺗﻮسعه ﺯﻳﺮﺳﺎﺧﺖ ﻫﺎی ﻛﺎﻟﺒﺪی ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎعی روستا منجر می شود.
به تاکید نصیبی تداوم پرداخت تسهیلات ارزان قیمت به سرمایه گذاران و کارآفرینان روستایی گلستان به ویژه در بخش گردشگری می تواند کمک شایانی به ایجاد اشتغال در این مناطق کند.
وی ادامه داد: از مجموع حدود یک هزار روستای گلستان در سال‌های اخیر در بسیاری از آنها، اقامتگاه‌های بومگردی تأسیس شده که می‌تواند در توسعه گردشگر روستایی نقش آفرین باشد، با ایجاد آگاهی و افزایش اطلاعات در روستاها در زمینه بومگردی اصولی و اینکه بومگردی چیست و چه کمکی به توسعه و ماندگاری جوامع محلی می‌کند می‌توان امیدوار بود تا در آینده از خانه‌های مهمانپذیر روستایی به سمت بومگردی هایی حرکت کنیم که به واقع نمادی از فرهنگ‌ها و سنت‌ها و نوع و سبک زندگی در یک روستا بوده و در تلاش برای حفظ طبیعت و فرهنگ منطقه هستند.
نصیبی خاطرنشان کرد : علاوه بر جاذبه‌های طبیعی، می‌توان روستاهای گلستان را در زمینه تاریخی هم دارای ظرفیت‌های بی شماری دانست؛ بافت قدیمی و خاص روستاها در بسیاری از مناطق که همچنان به همان سبک و سیاق قدیم باقی مانده و از آفت شهری شدن، رها ماندند می‌تواند به عنوان منبع مهمی برای جذب گردشگر محسوب شود.
تلاش خبرنگار ایرنا برای گفت و گو با مدیران حوزه گردشگری گلستان برغم تماس های متعدد نتیجه نداد.
میثم علاالدین یک روستایی مطلع منطقه زیارت گرگان به خبرنگار ایرنا اظهارداشت : وقتی روستایی مورد توجه گردشگران قرار گرفت دولت زیرساخت های آن روستا و امکانات رفاهی در آن ایجاد می کند و همین سبب توانمندسازی جوامع محلی می شود.
وی تصریح کرد: از سوی دیگر گردشگری با ایجاد اشتغال در روستاها سبب افزایش سطح رفاه و کاهش مهاجرت روستاییان به شهرها می شود.
علاالدین مهمترین عامل در توسعه گردشگری روستایی را تجربه برشمرد و اظهارداشت: گردشگران به دنبال تجربه خوب از سفر خود هستند و باید همه عوامل نظیر حمل و نقل، اقامت، تأسیسات خورد و خوراک مطلوب باشد تا تجربه خوبی را برای یک گردشگر به جای گذارد.
وی اضافه کرد: کسب و کارهای سرگرم کننده یکی از موارد اشتغالزایی است که در دنیا مطرح است که می توان با بازی های قدیمی روستایی و با ساده ترین وسائل محیطی شاد و جذاب برای گردشگر فراهم کرد.
وی دسترسی نقاط مختلف روستایی استان به اینترنت را مطلوب ارزیابی و اضافه کرد: برای یک گردشگر آنتن دهی تلفن همراه و اتصال به اینترنت مهم است و باید زیرساخت های روستاها در این زمینه فراهم باشد.
این روستایی اهل زیارت گرگان درباره حوزه اجتماعی گردشگری روستایی هم یادآور شد: حضور گردشگران باید کمترین اثر اجتماعی و فرهنگی را بر روستاهای میزبان بگذارد و در این زمینه توجه به مسائل مذهبی و فرهنگی هر روستا مهم است.
گردشگری روستایی می توان به عاملی برای جهش اقتصادی و رونق تولید در استان کم برخوردار گلستان تبدیل شود، وجود جاذبه های طبیعی فرهنگی و تاریخی مختلف بستر تحقق این رویکرد را در این استان شمالی افزایش داده است البته برای تحقق این امر مهم نیازمند داشتن نقشه راه علمی و برنامه ریزی اصولی است.
کارشناسان امر معتقدند شکوفایی این ظرفیت بی بدیل استان گلستان با همت و تلاش دولت جهادی سیزدهم محقق می شود چرا که رویکرد اکنون وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استفاده از فرصت های موجود در استانهای کشور است تا رونق اقتصادی و اشتغالزایی را در مناطق رقم بزند.
Short Link:
