مناطق آزاد ایران؛ حلقه مفقوده توسعه گردشگری پایدار

مناطق آزاد تجاری در هر کشوری از جمله مناطقی است که می‌تواند در “توسعه گردشگری پایدار” نقشی حیاتی ایفا کند؛ این اهمیت باتوجه به وجود مناطق متعدد آزاد همچون کیش و… در ایران اهمیتی دو چندان دارد.

به گزارش گروه اجتماعی یکتاپرس، از زمان تحویل گرفتن صندلی وزارت میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی توسط ضرغامی به‌عنوان سکاندار این نهاد و برگزاری سلسله دیدار‌هایی با بخش‌های مختلف صنعت گردشگری از جمله بخش خصوصی و به دنبال آن با نشست با چهره‌های سیاسی و نظامی، بارقه‌های امیدی از به جریان افتادن حیات دوباره در صنعت گردشگری در دل‌ها روشن شده است.

این بار نیز ضرغامی با انتشار مطلبی با عنوان “یک استکان چایی با سعید محمد” خبر از ملاقات با وی که به تازگی حکم دبیری شورای عالی مناطق آزاد را دریافت کرده است داد و تصمیم‌هایی که در جریان این دیدار گرفته شده را تشریح کرد.

ضرغامی اینگونه نوشت:

«یک استکان چای با سعید محمد. اجمالاً در انتخابات ریاست جمهوری یک سرنوشت داشتیم!
او پرانرژی و باانگیزه است.

امروز باید با هم کار کنیم. مدیریت مناطق آزاد و امر گردشگری نقاط تقاطع فراوان دارند. تصمیمات خوبی گرفتیم.»

مناطق آزاد تجاری صنعتی در هر کشوری از جمله مناطقی هستند که در توسعه گردشگری پایدار تاثیر‌گذار هستند و بـا ایجاد ارزش‌افزوده بـالا، نقش مهمی در توسعه اقتصادی کشور‌ها بر عهده دارد؛ از آنجایی که ایران مناطق آزادی همچون کیش، چابهار، قشم، ارس، ماکو، اروند و انزلی را دارد که از جمله مهم‌ترین مقاصد سفر و گردشگری شناخته می‌شوند، این موضوع تاثیری دوچندان دارد.

در این میان صرفاً کیش توانسته تاکنون برنامه‌های گردشگری را در دل خود جای دهد و تا حدودی موجبات توسعه گردشگری را در این منطقه فراهم سازد گرچه این جزیره هم در پیشبرد برنامه‌های گردشگری دچار ضعف‌هایی بوده، اما نسبت به سایر مناطق آزاد حداقل جلوتر حرکت کرده است.

بر این اساس، پور‌فرج؛ رئیس هئیت مدیره جامعه تخصصی تورگردان ایران در دیدار ضرغامی با سعید محمد را بسیار سازنده و امیدبخش و حرکتی روبه جلو تلقی کرد و گفت: همت ضرغامی در زنده کردن صنعت گردشگری بسیار محسوس است؛ در حالی‌که این همت و اراده در مدیران و وزیر پیشین به دلیل عملکرد ضعیف یا تقدم بخشیدن به انتفاعات شخصی خود، مشاهده نمی‌شد.

وی تصریح کرد: مناطق آزاد در کنار سایر برنامه‌ها و استراتژی‌های توسعه که در عرصه‌های گوناگون داشته می‌تواند به اسـتراتژی توسعه گردشگری در جنبه‌های مختلف با شناخت نقاط قوت و ظرفیت‌های بالقوه مناطق و به دنبال آن با اجرای سیاست‌های کلانی، چون آماده‌سازی زیرساخت‌های گردشگری، تبلیغات برای جذب گردشگر، ایجاد مشوق‌های مالی برای سرمایه‌گذاران و جـذب سرمایه‌گذار بخش خصوصی از طریق ایجاد تسـهیل در فرآیندهـای مربوطه می‌تواند موجب ایجاد توسعه گردشگری داخلی و حتی خارجی با تکیه بر امکانات این مناطق را فراهم سازد.

به عقیده این فعال بخش خصوصی از آنجایی‌که مردم ساکن این مناطق و روستا‌های آن عمدتاً با مسائل مهمی از جمله بیکاری پنهان یا فصلی درگیر هستند، بنابراین می‌توان با ایجاد راهکار‌هایی نو سبب جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی شد و به دنبال آن، توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی را در این مناطق رونق بخشید.

پور‌فرج تصریح کرد: به‌عنوان نمونه اگر در سایر مناطق آزاد دیگر نیز همچون کیش، سرمایه‌گذاران به ساخت هتل و رستوران بپردازند هم موجب جذب گردشگران از سایر مناطق ایران می‌شود و هم سبب انتفاع بسیاری از مردم محلی آن منطقه و توسعه کسب و کار آن‌ها را فراهم می‌سازد که در نهایت منجر به تحقق توسعه پایدار در این مناطق می‌شود.

وی ادامه داد: برای مثال، منطقه آزاد ارس واقع در استان آذربایجان شرقی و شمال غرب ایران که بنا بر ارزیابی‌های صورت گرفته از سوی دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد ایران، پس از منطقه آزاد کیش، دومین منطقه آزاد توسعه یافته و در حال رشد کشور است و در زمینه تجاری و گمرکی دارای پیشینه‌ای صد ساله می‌باشد باید در برنامه ریزی‌ها به این منظور مرکز توجه قرار گیرد؛ چراکه منطقـه آزاد ارس به‌واسطه وجـود جاذبه‌های طبیعی و تاریخی قابل‌توجه و بـه لحاظ موقعیت جغرافیایی و سهولت دسترسی به کشور‌های حوزه قفقاز که دارای اشـتراکات تاریخی، فرهنگی، مذهبـی، زبانی و …. نیز هستند شرایط و زمینـه مناسـبی را برای گردشگری در حوزه‌های مختلف از جمله گردشگری حلال به‌حساب می‌آید.

پور‌فرج متذکر شد: اگر زیرساخت‌های گردشگری در منطقه آزاد ارس فراهم شود، وجود سرمایه‌گذاران زیاد و قابل توجه در استان آذربایجان شرقی می‌تواند موجب سرعت گرفتن هرچه بیش‌تر پیشرفت گردشگری در این منطقه شود.

وی کمبود امکانات و خدمات در سایت‌های گردشگری، نبود تبلیغات در رسانه‌های داخلی و خارجی، عدم توانایی در جذب سرمایه‌گذاران در این مناطق و همچنین نبود دغدغه توسعه گردشگری از طرف مدیران و وزیر پیشین را مهمترین مشکلات بخش گردشگری در مناطق آزاد عنوان کرد و گفت: در صورت وجود عزمی راسخ برای مانع‌زدایی و ایجاد زمینه برای توسعه روز‌افزون گردشگری توسط متولیان امر و دستگاه‌های ذی‌ربط می‌توان همان‌طور که مقام معظم رهبری نیز تأکید کرده‌اند با تکیه بر دو حوزه گردشگری و صنایع به راه برون‌رفتی برای خروج از بن بست مشکلات اقتصادی کشور دست یافت و به رونق هرچه بیشتر گردشگری حتی پیش از پایان همه‌گیری کرونا در این مناطق امید داشت.